Bij Anne Bakker 
Hoe verandert de belasting op technologiebedrijven?
Inhoudsopgave
- Inleiding
- Huidige belastingsituatie voor technologiebedrijven
- Redenen voor veranderingen in belastingbeleid
- Internationale initiatieven voor belastinghervorming
- Digitale dienstenbelasting
- Minimumbelasting voor multinationals
- Impact op technologiebedrijven
- Gevolgen voor consumenten en de economie
- Toekomstige ontwikkelingen en uitdagingen
- Conclusie
- Veelgestelde vragen
1. Inleiding
In de afgelopen jaren is er een groeiende bezorgdheid ontstaan over de manier waarop grote technologiebedrijven belasting betalen. Veel van deze bedrijven opereren wereldwijd en maken gebruik van complexe belastingconstructies om hun belastingafdrachten te minimaliseren. Dit heeft geleid tot een roep om verandering in het belastingbeleid voor technologiebedrijven. In dit artikel zullen we dieper ingaan op hoe de belasting op technologiebedrijven verandert, wat de redenen zijn voor deze veranderingen en wat de mogelijke gevolgen zijn voor zowel de bedrijven als de samenleving als geheel.
2. Huidige belastingsituatie voor technologiebedrijven
Om te begrijpen waarom er veranderingen nodig zijn in de belasting op technologiebedrijven, is het belangrijk om eerst de huidige situatie te bekijken. Veel grote technologiebedrijven maken gebruik van internationale belastingconstructies om hun winsten te verschuiven naar landen met lage belastingtarieven. Dit wordt ook wel belastingontwijking genoemd en is in veel gevallen legaal, maar wordt steeds meer bekritiseerd.
Enkele veel voorkomende methoden die technologiebedrijven gebruiken om belasting te minimaliseren zijn:
- Transfer pricing: het manipuleren van interne prijzen tussen dochterondernemingen om winsten te verschuiven naar landen met lage belastingtarieven.
- Intellectueel eigendom in belastingparadijzen: het onderbrengen van waardevolle patenten en merken in landen met gunstige belastingregimes.
- Hybride constructies: het gebruikmaken van verschillen in belastingwetgeving tussen landen om dubbele niet-belasting te bereiken.
- Permanente vestiging ontwijken: het zodanig structureren van activiteiten dat er geen belastingplicht ontstaat in landen waar het bedrijf wel actief is.
Deze praktijken hebben ertoe geleid dat sommige grote technologiebedrijven effectieve belastingtarieven betalen die ver onder het gemiddelde liggen van wat andere bedrijven in dezelfde landen betalen. Dit heeft geleid tot groeiende kritiek van overheden, burgers en concurrerende bedrijven die vinden dat deze situatie oneerlijk is en aangepakt moet worden.
3. Redenen voor veranderingen in belastingbeleid
Er zijn verschillende redenen waarom overheden en internationale organisaties aandringen op veranderingen in het belastingbeleid voor technologiebedrijven:
3.1 Eerlijke concurrentie
Een van de belangrijkste redenen is het creëren van een gelijk speelveld voor alle bedrijven. Kleinere bedrijven en traditionele industrieën hebben vaak niet de middelen of mogelijkheden om gebruik te maken van complexe internationale belastingconstructies. Dit plaatst hen op een concurrentienadeel ten opzichte van grote technologiebedrijven die wel in staat zijn hun belastingafdrachten te minimaliseren.
3.2 Belastinginkomsten voor overheden
Overheden zien miljarden aan potentiële belastinginkomsten aan hun neus voorbijgaan door de huidige praktijken van technologiebedrijven. In een tijd waarin veel landen worstelen met begrotingstekorten en stijgende overheidsuitgaven, is er een sterke behoefte om deze inkomstenbron aan te boren.
3.3 Aanpassing aan de digitale economie
De huidige belastingregels zijn grotendeels ontworpen voor een economie die gebaseerd is op fysieke goederen en diensten. De opkomst van de digitale economie heeft nieuwe uitdagingen gecreëerd voor belastingautoriteiten. Bedrijven kunnen nu waarde creëren in een land zonder daar fysiek aanwezig te zijn, wat vragen oproept over waar en hoe ze belast moeten worden.
3.4 Maatschappelijke rechtvaardigheid
Er is een groeiend gevoel van onrechtvaardigheid onder burgers die zien dat grote, winstgevende bedrijven relatief weinig belasting betalen, terwijl zij zelf geconfronteerd worden met een hoge belastingdruk. Dit heeft geleid tot publieke en politieke druk om het systeem te hervormen.
4. Internationale initiatieven voor belastinghervorming
Om de uitdagingen van belastingheffing in de digitale economie aan te pakken, zijn er verschillende internationale initiatieven gelanceerd. Een van de meest prominente is het BEPS-project (Base Erosion and Profit Shifting) van de OESO (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling) en de G20.
Het BEPS-project heeft als doel om belastingontwijking door multinationals tegen te gaan en ervoor te zorgen dat winsten worden belast waar de economische activiteiten plaatsvinden en waar waarde wordt gecreëerd. In het kader van dit project zijn verschillende actiepunten ontwikkeld, waaronder maatregelen om de uitdagingen van de digitale economie aan te pakken.
Een van de meest recente en verstrekkende initiatieven is het voorstel voor een wereldwijde minimumbelasting voor multinationals, ook wel bekend als “Pijler Twee” van het BEPS-project. Dit voorstel, dat in 2021 door meer dan 130 landen is onderschreven, zou een minimumbelastingtarief van 15% invoeren voor grote multinationale ondernemingen.
5. Digitale dienstenbelasting
In afwachting van een mondiale oplossing hebben verschillende landen unilaterale maatregelen genomen om de belastingheffing op digitale diensten te verbeteren. Een van deze maatregelen is de invoering van een digitale dienstenbelasting (DDB).
De DDB is een belasting die wordt geheven op de omzet die grote technologiebedrijven genereren uit bepaalde digitale diensten, zoals online advertenties, de verkoop van gebruikersgegevens en platformdiensten. Deze belasting wordt geheven ongeacht of het bedrijf winstgevend is of een fysieke aanwezigheid heeft in het land waar de diensten worden geleverd.
Landen die een vorm van DDB hebben ingevoerd of overwegen, zijn onder andere:
- Frankrijk (3% op digitale diensten)
- Verenigd Koninkrijk (2% op zoekresultaten, sociale media en online marktplaatsen)
- Italië (3% op digitale advertenties en gegevensoverdracht)
- Spanje (3% op online advertenties, verkoop van gebruikersgegevens en platformdiensten)
Hoewel de DDB wordt gezien als een tijdelijke maatregel totdat er een wereldwijde oplossing is bereikt, heeft het al geleid tot spanningen tussen landen. De Verenigde Staten, waar veel grote technologiebedrijven zijn gevestigd, hebben gedreigd met vergeldingsmaatregelen tegen landen die een DDB invoeren.
6. Minimumbelasting voor multinationals
Het voorstel voor een wereldwijde minimumbelasting voor multinationals, ook wel bekend als de “Global Anti-Base Erosion” (GloBE) regels of “Pijler Twee”, is een van de meest ambitieuze pogingen om de belastingheffing op grote bedrijven, waaronder technologiebedrijven, te hervormen.
De belangrijkste kenmerken van dit voorstel zijn:
- Een minimumbelastingtarief van 15% voor multinationale ondernemingen met een jaaromzet van meer dan 750 miljoen euro.
- Een “top-up tax” mechanisme waarbij landen het recht krijgen om extra belasting te heffen als een bedrijf in een ander land onder het minimumtarief wordt belast.
- Een “subject to tax rule” die bronbelastingen toestaat op bepaalde betalingen tussen verbonden ondernemingen als deze onvoldoende worden belast in het ontvangende land.
Deze maatregelen zouden het voor technologiebedrijven veel moeilijker maken om hun winsten te verschuiven naar landen met lage belastingtarieven. Het doel is om een “race to the bottom” in vennootschapsbelastingtarieven te voorkomen en een minimumniveau van belastingheffing te garanderen, ongeacht waar een bedrijf zijn hoofdkantoor heeft.
7. Impact op technologiebedrijven
De veranderingen in het belastingbeleid zullen ongetwijfeld een significante impact hebben op technologiebedrijven. Enkele mogelijke gevolgen zijn:
7.1 Hogere belastingafdrachten
De meest directe impact zal waarschijnlijk een toename in belastingafdrachten zijn. Grote technologiebedrijven die tot nu toe hebben geprofiteerd van lage effectieve belastingtarieven, zullen waarschijnlijk geconfronteerd worden met aanzienlijk hogere belastingrekeningen.
7.2 Herstructurering van bedrijfsmodellen
Sommige bedrijven zullen mogelijk hun bedrijfsstructuren en operationele modellen moeten herzien om zich aan te passen aan de nieuwe belastingregels. Dit kan leiden tot veranderingen in de manier waarop ze hun internationale activiteiten organiseren en waar ze bepaalde functies of activa plaatsen.
7.3 Verhoogde compliance-kosten
De nieuwe belastingregels zullen waarschijnlijk leiden tot een toename van de administratieve lasten en compliance-kosten voor bedrijven. Ze zullen meer middelen moeten besteden aan belastingplanning, rapportage en naleving van de complexe nieuwe regels.
7.4 Invloed op bedrijfsstrategie
De veranderingen in belastingbeleid kunnen invloed hebben op de strategische beslissingen van technologiebedrijven, zoals waar ze investeren, hoe ze groeien en hoe ze hun winsten alloceren. Dit kan op lange termijn gevolgen hebben voor de wereldwijde verdeling van technologie-investeringen en innovatie.
8. Gevolgen voor consumenten en de economie
De veranderingen in belastingbeleid voor technologiebedrijven zullen niet alleen gevolgen hebben voor de bedrijven zelf, maar ook voor consumenten en de bredere economie:
8.1 Prijzen van digitale diensten
Er is bezorgdheid dat technologiebedrijven de hogere belastingkosten zullen doorberekenen aan consumenten in de vorm van hogere prijzen voor digitale diensten. Dit zou kunnen leiden tot een toename van de kosten voor online adverteren, cloud computing en andere digitale diensten.
8.2 Innovatie en investeringen
Sommige critici waarschuwen dat hogere belastingen kunnen leiden tot minder investeringen in onderzoek en ontwikkeling, wat op lange termijn de innovatie in de technologiesector zou kunnen remmen. Aan de andere kant argumenteren voorstanders dat een eerlijker belastingsysteem juist innovatie kan stimuleren door een gelijker speelveld te creëren voor alle bedrijven.
8.3 Economische groei en werkgelegenheid
De impact op de bredere economie is complex en moeilijk te voorspellen. Hogere belastinginkomsten kunnen overheden in staat stellen meer te investeren in infrastructuur, onderwijs en andere gebieden die de economische groei ondersteunen. Tegelijkertijd zou een verminderde winstgevendheid van technologiebedrijven kunnen leiden tot minder banen in de sector.
8.4 Internationale concurrentieverhoudingen
De nieuwe belastingregels kunnen de internationale concurrentieverhoudingen beïnvloeden. Landen die voorheen profiteerden van hun status als belastingparadijs zullen mogelijk minder aantrekkelijk worden voor bedrijven, terwijl landen met grote consumentenmarkten mogelijk aan belang winnen.
9. Toekomstige ontwikkelingen en uitdagingen
Hoewel er belangrijke stappen zijn gezet in de richting van een hervorming van de belastingheffing op technologiebedrijven, zijn er nog veel uitdagingen en onzekerheden voor de toekomst:
9.1 Implementatie van wereldwijde afspraken
De implementatie van de voorgestelde wereldwijde minimumbelasting zal een complexe en mogelijk langdurige onderneming zijn. Er zullen waarschijnlijk uitdagingen zijn bij het omzetten van de internationale overeenkomst in nationale wetgeving en bij het coördineren van de handhaving tussen landen.
9.2 Technologische ontwikkelingen
De snelle ontwikkeling van nieuwe technologieën, zoals blockchain en kunstmatige intelligentie, kan nieuwe uitdagingen creëren voor belastingautoriteiten. Het belastingsysteem zal flexibel genoeg moeten zijn om zich aan te passen aan deze ontwikkelingen.
9.3 Politieke weerstand
Er kan politieke weerstand ontstaan tegen de nieuwe belastingregels, zowel van landen die profiteren van het huidige systeem als van bedrijven die hogere belastingen zullen moeten betalen. Dit kan leiden tot vertragingen of verwateringen van de voorgestelde hervormingen.
9.4 Handhaving en naleving
Het handhaven van de nieuwe belastingregels en het verzekeren van naleving door bedrijven zal een belangrijke uitdaging zijn voor belastingautoriteiten. Er zullen waarschijnlijk investeringen nodig zijn in nieuwe technologieën en vaardigheden om effectief toezicht te houden op complexe internationale belastingconstructies.
10. Conclusie
De belasting op technologiebedrijven ondergaat momenteel een significante transformatie. Gedreven door zorgen over eerlijke concurrentie, belastinginkomsten en de uitdagingen van de digitale economie, zijn overheden en internationale organisaties bezig met het hervormen van het mondiale belastingsysteem.
De invoering van digitale dienstenbelastingen en het voorstel voor een wereldwijde minimumbelasting voor multinationals zijn belangrijke stappen in deze richting. Deze veranderingen zullen waarschijnlijk leiden tot hogere belastingafdrachten voor grote technologiebedrijven en kunnen belangrijke gevolgen hebben voor hun bedrijfsmodellen en strategieën.
Hoewel de precieze impact nog moet blijken, is het duidelijk dat deze veranderingen verstrekkende gevolgen zullen hebben, niet alleen voor de technologiebedrijven zelf, maar ook voor consumenten, de bredere economie en de internationale belastingconcurrentie.
De komende jaren zullen cruciaal zijn in het vormgeven van een nieuw belastinglandschap voor de digitale economie. Het vinden van een balans tussen het garanderen van eerlijke belastingheffing en het stimuleren van innovatie en economische groei zal een belangrijke uitdaging blijven voor beleidsmakers wereldwijd.
11. Veelgestelde vragen
Vraag 1: Waarom betalen technologiebedrijven momenteel relatief weinig belasting?
Antwoord: Technologiebedrijven maken vaak gebruik van complexe internationale belastingconstructies om hun winsten te verschuiven naar landen met lage belastingtarieven. Ze profiteren ook van het feit dat bestaande belastingregels niet goed zijn aangepast aan de digitale economie, waardoor ze waarde kunnen creëren in een land zonder daar fysiek aanwezig te zijn.
Vraag 2: Wat is een digitale dienstenbelasting?
Antwoord: Een digitale dienstenbelasting is een belasting die wordt geheven op de omzet die grote technologiebedrijven genereren uit bepaalde digitale diensten, zoals online advertenties, de verkoop van gebruikersgegevens en platformdiensten. Deze belasting wordt geheven ongeacht of het bedrijf winstgevend is of een fysieke aanwezigheid heeft in het land waar de diensten worden geleverd.
Vraag 3: Wat houdt het voorstel voor een wereldwijde minimumbelasting in?
Antwoord: Het voorstel voor een wereldwijde minimumbelasting, ook bekend als “Pijler Twee”, zou een minimumbelastingtarief van 15% invoeren voor grote multinationale ondernemingen met een jaaromzet van meer dan 750 miljoen euro. Het doel is om te voorkomen dat bedrijven hun winsten kunnen verschuiven naar landen met zeer lage belastingtarieven.
Vraag 4: Hoe zullen deze veranderingen consumenten beïnvloeden?
Antwoord: Er is een mogelijkheid dat technologiebedrijven de hogere belastingkosten zullen doorberekenen aan consumenten in de vorm van hogere prijzen voor digitale diensten. Aan de andere kant kunnen hogere belastinginkomsten overheden in staat stellen meer te investeren in publieke diensten, wat indirect voordelig kan zijn voor consumenten.
Vraag 5: Wanneer zullen deze nieuwe belastingregels in werking treden?
Antwoord: De implementatie van de nieuwe belastingregels, met name de wereldwijde minimumbelasting, is een complex proces dat tijd zal kosten. Hoewel er in 2021 een principeakkoord is bereikt, moeten de details nog worden uitgewerkt en moeten landen de regels in hun nationale wetgeving implementeren. Het is waarschijnlijk dat de volledige implementatie nog enkele jaren zal duren.
